อุทัยธานี เป็นอีกเมืองหนึ่งที่มีความน่ารักและน่าหลงใหลในวิถีชีวิตอันเรียบง่ายของเรือนแพในแม่น้ำสะแกกรังที่มีต้นกำเนิดจากเขาโมโกจูในจังหวัดกำแพงเพชร ไหลผ่านอำเภอลาดยาว จังหวัดนครสวรรค์ ผ่านอำเภอสว่างอารมณ์ อำเภอทัพทัน และอำเภอเมืองอุทัยธานี ก่อนไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่ที่บ้านท่าซุง ตำบลท่าซุง อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี มีความยาวประมาณ 225 กิโลเมตร โดยในแม่น้ำบริเวณตลาดหน้าวัดอุโปสถาราม มีชุมชนชาวแพซึ่งอยู่อาศัยกันมาหลายชั่วอายุคน มีการทำสวนต้นเตยและเพาะเลี้ยงปลาแรด ในกระชังซึ่งเป็นปลาที่มีชื่อของจังหวัดด้วย ที่ทุกวันนี้ก็ยังมีให้มีเห็นกันอยู่ที่อุทัยธานี นอกจากวิถีริมน้ำแม่แล้วอุทัยธานียังมีสถานที่เที่ยวที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นธรรมชาติ ศิลปะ วัฒนธรรม และเรื่องกินเรียกได้ว่าไม่แพ้เมืองใดๆที่เคยเที่ยวมาเลยก็ว่าได้ สำหรับทริปนี้ เที่ยวติดดิน จะพาไปรู้จักกับเมืองอุทัยธานีกันให้มากขึ้น

วัดท่าซุง วัดที่มีชื่อเสียงและงดงามของเมืองอุทัยธานี วัดท่าซุง จริงแล้วเป็นวัดเก่าแก่ ที่สร้างตั้งแต่สมัยโดย หลวงพ่อใหญ่องค์แรก เป็นผู้สร้างวัดแต่วัดเริ่ม พัฒนาและเป็นที่รู้จักเมื่อพระราชมหาวีระ ถาวาโร (หลวงพ่อฤาษีลิงดำ) พระเถระที่มีชื่อเสียง ได้สร้างอาคารต่าง ๆ มากมาย เช่น พระอุโบสถใหม่ภายใน ประดับและตกแต่งอย่างวิจิตร บานหน้าต่างและประตูด้านในเขียนภาพเทวดา โดยจิตรกรฝีมือดี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินมา ตัดลูกนิมิตพระอุโบสถแห่งนี้ บริเวณโดยรอบสร้างกำแพงแก้ว และมีรูปหล่อหลวงพ่อปาน และหลวงพ่อใหญ่ขนาด 3 เท่า อยู่มุมกำแพงด้านหน้ามณฑป และ พระวิหารแก้วที่ประดิษฐาน พระพุทธชินราชจำลอง และร่างของหลวงพ่อฤาษีลิงดำที่ไม่เน่าเปื่อย

วิหารแก้ว
เป็นวิหารสำคัญที่หลวงพ่อฤๅษีลิงดำสร้างไว้ก่อนมรณะภาพรวมทั้งยังเป็นที่รักษาสังขารร่างของหลวงพ่อที่ไม่เน่าเปื่อยในโลงแก้ว ภายในสร้างด้วยโมเสก สีขาว ใสดูเหมือนแก้ววาววับ นอกจากนี้ยังมีพระพุทธรูปจำลองพระพุทธชินราชซึ่งเป็นพระประทานในวิหาร อีกด้วย วิหารแก้วจะเปิดให้ชมเป็นช่วงเวลา คือ ช่วงเช้า ตั้งแต่ 9.00-11.45 น .และช่วงบ่าย 14.00-16.00 น.

มาถึงในตัวเมืองอุทัย อย่าพลาดที่นี้จะไปชิมก๋วยเตี๋ยวไก่ท้าพิสูจน์เฮียตี๋ สุดยอดก๋วยเตี๋ยวอร่อยเด็จชื่อดังของจังหวัดอุทัยธานี เปิดมาแล้วหลายสิบปี ร้านเป็นร้านเล็กๆ เมนูเด็จของที่นี่ก็คือ ก๋วยเตี๋ยวไก่ตุ๋น ไส้ลวก อร่อยเข้มข้น ส่วนรสชาติก็จัดว่าอร่อยเลย อยู่ตรงสามแยกไฟแดงวัดใหม่จันทาราม เดิมร้านนี้เป็นการขายแบบหาบเร่ ดูจากอุปกรณ์เดิมๆ ที่ร้านเค้าใช้ แต่ปัจจุบันเปิดเป็นร้านเล็กๆ ขายแล้ว ราคาก็ไม่แพงนะ

อีกหนึ่งวัดที่น่าสนใจที่จะต้องแวะเวียนมาเมื่อมาถึงอุทัยธานีก็คือ เขาสะแกกรัง ภูเขาสำคัญของเมืองอุทัย ที่จะมีงานเทศกาลสำคัญในวันออกพรรษา โดยจะมีประเพณีตักบาตรเทโว ที่พระสงฆ์หลายร้อยรูปจะเดินบิณฑบาตลงมาจากยอดเขาสะแกกรัง
บริเวณเขาสะแกกรังเป็นที่ตั้งของ วัดสังกัสรัตนคีรี วัดเก่าแก่ของอุทัยธานี ที่ภายในวิหารของวัดประดิษฐานพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมือง “พระพุทธมงคลศักดิ์สิทธิ์” พระพุทธรูปสมัยสุโขทัยปางมารวิชัย หล่อด้วยทองสำริด ซึ่งเราก็ขอกราบสักการะให้เป็นมงคลกันเหมือนเช่นเคย
และถ้าหากว่ามาถึงที่เขาสะแกกรังแห่งนี้แล้วก็ต้องเดินขึ้นไปให้ถึงบนยอดเขา โดยผ่านบันได 449 ขั้น ที่ทำเอาเสียเหงื่อกันไปเล็กน้อย แต่ถ้าขึ้นไปถึงแล้วก็จะหายเหนื่อยเป็นปลิดทิ้ง เนื่องจากได้ชมทัศนียภาพรอบๆ เมืองอุทัยที่สวยงาม มองไปได้สุดลูกหูลูกตา เรียกได้ว่าไปทั้งแสงเช้า หรือแสงเย็นก็สวยงาม

ถ้าถามหาคาเฟ่น่ารักๆในเมืองอุทักก็มีหลายหลายให้ได้ชิลอย่างแน่นอน อย่างร้าน Cup and Handle ร้านกาแฟใกล้ห้าแยกอุทัยธานี ตรงข้ามธนาคารกสิกรไทย ร้านตกแต่งเก๋ ๆ บรรยากาศน่านั่ง มีแอร์เย็นฉ่ำและดนตรีสดคุณภาพ นอกจากชา-กาแฟแล้วยังมีเมนูแบล็กโกโก้ อร่อยรสเข้ม รวมทั้งมีเค้กให้ลิ้มลอง เช่น เค้กผลไม้ เค้กมะพร้าวอ่อน เค้กช็อกโกแลต เป็นต้น ถ้าเบื่อเค้กก็มีเมนูไอศกรีมสังขยาฮันนี่โทสต์

ที่ตั้ง : 396 ศรีอุทัย ตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 07.30-18.00 น.
โทรศัพท์ : 063 649 9815

ร้านครอสโรดคาเฟ่ตั้งอยู่ในตลาดพัฒนา ตกแต่งผนังปูนเปลือยสไตล์ลอฟท์ ร้านมี 2 ชั้นเลือกนั่งได้ตามสะดวก มาพร้อมเก้าอี้ไม้มีพนักพิงสบาย เปิดเพลงคลอเบา ๆ เพิ่มความสุนทรียะ นอกจากมีชา-กาแฟแล้วยังมีนมสด อิตาเลียนโซดา สมูทตี้ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีขนมสุดฮิต เช่น บิงซู ฮันนี่โทสต์ เป็นต้น และอาหารคาว เช่น ผัดไทย เป็นต้น

ที่ตั้ง : 20 ถนนพรพิบูลย์อุทิศ ตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 07.00-21.00 น.
โทรศัพท์ : 063 898 3567, 0829459665

Tree Cafe ร้านกาแฟขนาดเล็กมีที่นั่งในร้านเป็นแบบห้องแอร์ และที่นั่งด้านหน้าร้านที่มาพร้อมกับความเขียวขจีของสวนเล็ก ๆ เหมาะกับคนที่ชอบเมนูกาแฟแปลก ๆ เช่น น้ำส้มเอปเพรสโซ่ ลาเต้มินต์ อเมริกาโน่มินต์ เป็นต้น ส่วนเครื่องดื่มอื่น ๆ เช่น ชาไทยวานิลลา ช็อกโกแลตมินต์ ช็อกโกแลตชาไทย ชาไทย ชาเขียว เป็นต้น ส่วนเมนูขนม เช่น เค้กมะพร้าว ฮันนี่โทสต์ ครัวซองต์ เดนิช เป็นต้น

ที่ตั้ง : 95/21 ชุมชนศรีพรพิบูลย์ ถนนพรพิบูลย์อุทิศ ตำบลอุทัยใหม่ เทศบาลเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30-17.30 น. (ปิดทุกวันพุธ)
โทรศัพท์ : 096 696 0046

ร้านกอบกาแฟ มีทั้งหมด 2 สาขา ใครแวะเข้ามาดื่มกาแฟไม่มีผิดหวังเพราะใส่ใจในทุก ๆ แก้ว นอกจากนี้ยังมีเครื่องดื่มอื่น ๆ เช่น โกโก้เย็น ชานม ชาเขียว อิตาเลียนโซดา สมูทตี้ น้ำผลไม้ เป็นต้น ถ้าหิวหนักมาก็มีอาหารคาวบริการ เช่น สปาเกตตีขี้เมาหมูกรอบ สปาเกตตีคาโบนารา เมนูอาหารเช้า เป็นต้น ถ้าหิวเบา ๆ ขอแนะนำเฟรนช์โทสต์หรือฮันนี่โทสต์เลยจ้า

ที่ตั้ง : มีทั้งหมด 2 สาขา ได้แก่ สาขาตลาดพัฒนา และสาขาริมถนนสาย 333 จังหวัดอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : ตามเวลาทำการของแต่ละสาขา
โทรศัพท์ : 093 307 9797, 093 249 1717

ร้านกาแฟขนาดเล็กตั้งอยู่ตรงข้ามโรงเรียนอุทัยวิทยาลัย ตัวร้านเป็นบ้านไม้ที่เปิดชั้นล่างของบ้านให้เป็นร้านกาแฟ ตกแต่งร้านจากของเก่าของสะสมตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ส่วนชั้นบนเป็นพิพิธภัณฑ์ของเก่าที่บอกเล่าเรื่องราวในอดีต กาแฟของที่นี่มีทั้งกาแฟสด และโอเลี้ยงสูตรโบราณอร่อยเข้มข้น เข้ากันดีกับขนมปังปิ้งเนยสด คาราเมล และถั่วรวม นอกจากนี้ยังมีเครื่องดื่มอื่น ๆ เช่น นมอัญชันวานิลลา ชาไทย ชาซีลอน โกโก้เย็น น้ำสมุนไพร น้ำผลไม้ น้ำเต้าหู้ เป็นต้น ใครอยากเพิ่มความคูลให้กับร่างกายแนะนำให้ลองสั่งไอศกรีมกะทิ ก่อนกลับบ้านก็แวะซื้อขนมโบราณติดไม้ติดมือฝากคนพิเศษได้ด้วยจ้า

ที่ตั้ง : 221/3 ถนนศรีอุทัย ตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : วันเสาร์-จันทร์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ตั้งแต่เวลา 07.30-17.00 น. พิพิธภัณฑ์ เปิดเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 09.00-17.00 น. เข้าชมฟรี
โทรศัพท์ : 081 886 3685

เที่ยว ถนนคนเดิน ตรอกโรงยา หรือ เซ็กเกี๋ยกั้ง ไปสัมผัสผู้คนในชุมชนที่ยังคงผูกพันกับวีถีชีวิตในอดีต เสน่ห์ของที่นี่ก็คือ บ้านเรือนไม้เก่าๆ ที่ทุกวันเสาร์ บนถนนสายเล็กๆ แห่งนี้ จะมีนักท่องเที่ยวต่างพากันมาเดินเที่ยว กินอาหารอร่อยๆ ขึ้นชื่อของเมืองอุทัยฯ ผู้คนในชุมชนจะเปิดบ้านชาวจีนในสมัยก่อนหลายหลัง รวมถึงมีการเล่าถึงประวัติของตรอกโรงยาในสมัยก่อน ให้นักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ได้ทราบกัน นอกจากจะอิ่มความรู้กันแล้ว แถมยังได้ช๊อบของฝากเล็กๆ น้อยๆ กลับมาฝากคนที่บ้านอีกด้วยน

อยู่แพ แพสเตย์ อุทัยธานี (U Pae Pae Stay Uthaithani) ที่พักในตัวเมืองอุทัยธานี แนวบ้านพักเรือนแพ ติดริมน้ำสะแกกรัง น่าพักอีกแห่ง ใกล้ตลาดถนนคนเดิน ใกล้แหล่งท่องเที่ยว บรรยากาศดี วิวสวยๆ โฮมสเตย์ที่พักเหมาะสำหรับคนรักการพักในเรือนแพริมน้ำ สัมผัสวิถีชนบท อยู่แพ paestay เป็นแพพักที่ตั้งอยู่บนแม่น้ำสะแกกรัง ประกอบด้วยแพรวม 3 หลัง มีส่วนของห้องพัก ส่วนรับประทานอาหาร ส่วนนั่งเล่นและสันทนาการ รวมถึงทัศนียภาพของแม่น้ำและเรือนแพให้สัมผัสวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวอุทัยธานีบนแพอย่างใกล้ชิดที่ตั้ง : 291 ถ.แพคลองสะแกกรัง เมืองอุทัยธานี อุทัยธานี โทรศัพท์ : 086-674-9494

ร้านเจ้ดาปลาลวก อาหารยามค่ำคืนที่มักจะนึกถึงกันจะมีไม่กี่อย่าง หนึ่งในนั้นก็คือ ข้าวต้ม ขอแนะนำเลยร้านนี้อร่อยเมนูไม่เหมือนใคร คนแน่นการันตีความอร่อย ร้านเจ๊ดา เป็นร้านข้าวต้มเก่าแก่นานนับสิบปีคู่เมืองอุทัยธานีมายาวนาน ลักษณะเด่นของร้านน่าจะเป็นรสชาติของอาหารและเมนูที่แซ่บไม่เหมือนใคร เมนูที่ไปแล้วห้ามพลาดเห็นจะเป็นหมูกรอบทอดน้ำปลา ที่เรียกได้ว่ากรอบถึงเนื้อข้างใน ใครมาก็ต้องสั่ง แนะนำว่าต้องลอง หมูไม่เค็ม ไม่เหมือนหมูกรอบตามร้านที่ขายกระเพราะหมูกรอบเป็นหมูกรอบที่แบบไม่แข็ง มีความกรุบ กรอบในตัว เค็มนิดๆ กำลังดีเลย อีกเมนูที่เด็ดไม่แพ้กันคือปลาลวก กินกับน้ำจิ้มสูตรเด็ดของทางร้านแซ่บอย่าบอกใคร ที่สำคัญราคาไม่แพงค่ะ ตั้งอยู่ที่ ถนนท่าช้าง (ร้านอยู่ตรงวงเวียน หอนาฬิกา 5แยกวิทยุ) อุทัยใหม่ , เมืองอุทัยธานี , อุทัยธานี เบอร์ติดต่อ 0-5657-1409 เวลาเปิดบริการ ทุกวัน : 17:00 – 22:00

น้ำเต้าหู้ไซ้จันทร์ (เซ็กเกี๋ยกั้ง) เป็นร้านน้ำเต้าหู้ที่เสิร์ฟให้ชาวอุทัยธานีได้อิ่มอร่อยมายาวนานหลายปี โดยจะเปิดขายในช่วงบ่ายแก่ ๆ ของทุกวัน ไปจนถึงประมาณสามทุ่ม น้ำเต้าหู้ของที่นี่จะทำสดใหม่ทุกวัน มีให้เลือกหลายหลายเมนู ทั้งน้ำเต้าหู้ทรงเครื่อง, น้ำเต้าหู้งาดำ, น้ำเต้าหู้ชาเขียวญี่ปุ่น, น้ำเต้าหู้โกโก้, น้ำเต้าหู้โอวัลติน, บัวลอยน้ำขิง, เต้าทึง, นมสด, น้ำฟักทอง, เต้าฮวยฟุตสลัด, ขนมปังสังขยา, ปาท่องโก๋ เป็นต้น เริ่มต้นที่ถุงละ 7 บาท

ที่ตั้ง : ถนนท่าช้าง ตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมืองอุทัยธานี
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 15.00-21.00 น.
โทรศัพท์ : 08 6590 8401

จากที่พักอยู่แพเราสามารถเดินเลาะริมแม่น้ำมา ตลาดเช้าริมแม่น้ำสะแกกรังได้ง่ายๆ

บรรยากาศที่แสนสงบ ถือเป็นภาพความงามที่ไม่ต้องปรุงแต่งอะไรมากมาย หากใครมีโอกาสมาสัมผัสกับเมืองนี้ จะต้องหลงรักวิถีชีวิตเรียบง่าย มีความสุขอย่างพอเพียงของชาวบ้านโดยไม่รู้ตัว ตลาดเช้าคึกคักไปด้วยของกิน ของที่นำมาขายก็จะคล้ายกับในช่วงเย็น แต่โดยส่วนตัวรู้สึกว่ามาช่วงเย็นจะมีของขายเยอะกว่า กิจกรรมตักบาตรทางน้ำบริเวณลานสะแกกรัง เพื่อใส่บาตรพระที่บิณฑบาตโดยการพายเรือข้ามมาจากวัดโบสถ์ เป็นอีกหนึ่งกิจกรรม ที่ทางเทศบาลจัดขึ้นทุกวันเสาร์ อาทิตย์ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสได้สัมผัสกับวิถีแบบดั้งเดิมของชาวอุทัยธานี กิจกรรมจะเริ่มประมาณ 7 โมงเช้า และสามารถเช่าเรือเพื่อชมบรรยากาศของสองฝั่งแม่น้ำสะแกกรังได้

วัดโบสถ์ หรือ วัดอุโบสถาราม เดิมชื่อมโนรมย์ ชาวบ้านเรียกว่าวัดโบสถ์ เป็นวัดเก่าแก่อยู่ริมลำน้ำสะแกกรัง ในเขตเทศบาลเมือง จากตลาดสดเทศบาล มีสะพานข้ามแม่น้ำไปยังวัดอุโบสถาราม ซึ่งตั้งอยู่บนฝั่งตะวันออก ของแม่น้ำ สิ่งที่น่าสนใจในวัดได้แก่ จิตรกรรมฝาผนังในโบสถ์และวิหาร เป็นภาพเขียนสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ในโบสถ์เป็นภาพเกี่ยวกับพุทธประวัติเริ่มตั้งแต่ประสูติจนถึงปรินิพพานฝีมือประณีตมาก ส่วนในวิหารเขียนเป็น ภาพพระพุทธเจ้าเสด็จโปรดเทพยดาบนสวรรค์และภาพปลงสังขาร ด้านบนฝาผนังเป็นพระสงฆ์สาวก ชุมนุมสลับ กับพัดยศเหมือนจะไหว้พระประธานในวิหาร ฝาผนังด้านนอกหน้าวิหารมีภาพถวายพระเพลิงศพ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าและภาพชีวิตชาวบ้านที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา วัดโบสถ์ตั้งอยู่ริมน้ำสะแกกรังฝั่งเกาะเทโพ ตรงข้ามตลาดสดเทศบาล หากพักอยู่ในรีสอร์ทฝั่งเกาะเทโพ สามารถ ขับรถไปได้หรืออาจปั่นจักรยาน จากรีสอร์ทและที่พักไป หากพักอยู่ฝั่งในเมืองอาศัยมอเตอร์ไซต์หรือ รถท้องถิ่น ไปลงหน้า ตลาดสดแล้ว ข้ามไปไม่แนะนำให้ใช้รถส่วนตัวเนื่องจากไม่สามารถข้ามไปได้และอาจไม่ สะดวกใน การหาที่จอดรถ

ก่อนที่เราจะไปเที่ยวในอ.อื่นๆอีกเราจะพาเพื่อนๆไปรู้จักกับชาวอุทัยที่ยังคงสืบทอดมรกตทางวัฒนธรรมวิถีด้วยการแสดงเพลงพื้นบ้านท่าโพ พร้อมชิมขนมอร่อยๆแบบดั้งเดิม บ้านท่าโพ อำเภอหนองขาหย่าง แต่เดิมน่าจะเป็นจุดพักค้างแรมคาราวานค้าขาย ตลอดจนกองทัพยามจับศึก การร้องรำทำเพลงอันสุนทรีย์บังเกิดขึ้น และสืบทอดมาจนปัจจุบัน ปรากฏอยู่ให้ฟื้นฟูขึ้น ได้แก่ เพลงพิษฐาน เพลงชักเย่อ เพลงโลม เพลงกรุ่น เพลงบวชนาค เป็นต้น จนช่วงปี พ.ศ.2522 ซึ่งทางการได้รณรงค์ศิลปวัฒนธรรมไทย อ.สำเริง รงค์ทอง อดีตครูใหญ่โรงเรียนวัดโพธิพันสี ต.ท่าโพ ได้ฟื้นฟูเพลงพื้นบ้านท่าโพขึ้น และในงานแสดงแห่งค่ำคืนวันงดงามของผมก็ได้พบ พ่อบุญช่วย และพ่อปราโมทย์ สองพี่น้อง อายุ 88 และ 79 ปี เป็นพ่อเพลงอาวุโส นำลูกเพลงหลานเพลงออกมาแสดงการละเล่นเพลงพื้นบ้านให้ชม เป็นที่สนุกสนาน ครื้นเครง ได้อรรถรสย้อนยุคสมัย ณ กาลเวลาปัจจุบัน

ออกเดินทางไปที่ อ.ลานสัก ใช้เวลาเดินทาง 1 ชั่วโมง จากตัวเมืองอุทัยธานี ใช้ทางหลวงหมายเลข 333 (อุทัยธานี-หนองฉาง)ตั้งอยู่ใน ตำบลทุ่งนางาม อำเภอลานสัก อุทัยธานี อยู่ในความดูแลของเขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำประทุน เป็นสถานที่ที่เต็มไปด้วยความสวยงามปลกตาของทางธรรมชาติ หุบป่าตาด ได้ถูกประกาศจากกรมอุทยานแห่งชาติ ให้เป็นพื้นที่อนุรักษ์ เนื่องจากมีสภาพทางภูมิศาสตร์ที่แปลกตาด้วยพันธุ์ไม้ หายากมากมายหลายชนิด เช่น เต่าร้าง เปล้า คัดค้าวเล็ก ขนุนดิน เป็นต้น โดยหุบป่าตาดมีลักษณะเป็นโถงถ้ำขนาดใหญ่ที่ภายในคือผืนป่าที่เต็มไปด้วยต้นตาดและพืชพันธุ์โบราณแปลกตา ถ้ำหุบป่าตาดนั้นค้นพบโดยพระครูสันติธรรมโกศล (หลวงพ่อทองหยด) เจ้าอาวาสวัดถ้ำทอง เมื่อปี พ.ศ. 2522 ครั้งนั้นพระครูได้ปีนลงไปในหุบเขานี้แล้วพบว่ามีต้นตาดขึ้นอย่างดาษดื่น ซึ่งต้นตาดนั้นจัดเป็นไม้ดึกดำบรรพ์ตระกูลเดียวกับปาล์ม ท่านจึงได้เจาะถ้ำเพื่อเป็นทางเข้าไปสู่หุบป่าตาดนั้นในปี พ.ศ. 2527 เสียค่าบริการเข้าชม ชาวไทย ผู้ใหญ่ 20 บาท เด็ก 10 บาท ชาวต่างชาติ 200 บาท พร้อมไฟฉาย 1 อัน แนะนำให้พกยากันยุงติดตัวมาด้วย ในช่วงวันหยุดเสาร์ อาทิตย์ บริเวณทางเข้าจะมีบริการมักคุเทศน์น้อยนำทางที่คอยเล่าเรื่องราวของป่าดึกดำบรรพ์แห่งนี้ ซึ่งค่าบริการแล้วแต่เราจะให้ ซึ่งถือว่าก็ดีที่มีน้องๆมาช่วยเล่าเรื่องก็ทำให้เราได้ความรู้เกี่ยวกับพืชพันธุ์ต่างๆ มากขึ้น

กลุ่มทอผ้าบ้านผาทั่งนี้ ได้รวมกลุ่มกันตั้งแต่ปี พ.ศ. 2538 ค่ะ และในปี 2545 ก็จัดตั้ง “ศูนย์ผ้าทอลายโบราณบ้านผาทั่ง” ขึ้นมา และได้รวบรวมผ้าทอ ซึ่งเป็นผลงานของชาวบ้านมาจัดจำหน่ายมากมาย ความมีเอกลักษณ์ของผ้าทอโบราณบ้านผาทั่งจนมีชื่อเสียงนั้นมาจาก ผ้าทอลายโบราณที่สืบทอดกันมานับร้อยปีของชาวลาวครั่ง และลาวเวียงที่อพยพมาจากประเทศเพื่อนบ้านของเรา “ลาว” นั่นเอง ด้วยการสืบสานวัฒนธรรมของชนชาติลาวครั่งที่อพยพมาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เป็นผ้าทอที่ยังคงอนุรักษ์ความเก่าแก่แห่งต้นฉบับได้อย่างครบถ้วน ทั้งความละเอียดอ่อนของลายผ้า สีสันซึ่งย้อมด้วยวัสดุจากธรรมชาติที่สืบทอดกันมาราว 200-300 ปี ซึ่งเรียกได้ว่า หาแทบไม่ได้แล้วในเวียงจันทน์ จึงทำให้ผ้าทอลายโบราณบ้านผาทั่งนี้ แตกต่างจากผ้าทอจากที่อื่นๆ และสำหรับผ้าทอที่ได้รับรางวัลของยูเนสโก้นั้น คือ “ชุดเครื่องนอนก่อนวิวาห์” ซึ่งเป็นประเพณีสืบทอดกันมาว่า ก่อนแต่งงาน เจ้าสาวจะต้องทอผ้าด้วยมือ ตั้งแต่การปั่นฝ้าย ทอเป็นผืนผ้า แล้วนำมารวมเป็นชุดเครื่องนอน ซึ่งจะนำส่งให้แม่ของเจ้าบ่าวเพื่อพิจารณาว่าจะรับเป็นสะใภ้ได้หรือไม่ เพราะฉะนั้น ชุดเครื่องนอนก่อนวิวาห์จึงจะมีความประณีตสวยงาม และใส่ความตั้งใจอย่างมากนั่นเอง

ศูนย์ผ้าทอลายโบราณบ้านผาทั่ง
32 ม.2 ต.ห้วยแห้ง อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี
โทร.0-5653-9157

“ตลาดซาวไฮ่” บ้านไฮ่บ้านเฮา เริ่มรวมตัวกันโดยคนพื้นเพอำเภอบ้านไร่ และเครือข่ายในเขตภาคกลางฝั่งตะวันตกหลายพื้นที่ ด้วยความปรารถนาจะเปิดพื้นที่ให้คนที่มีผลผลิตมีรายได้จากการขายของ และได้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน นับว่ามีความหลากหลายของวัตถุดิบและประเภทอาหารอย่างแท้จริงในสายตาของคนที่อาศัยในเมืองนะครับ จากผักหญ้าที่มาจาก “ข้างบน” คือแถบบ้านกะเหรี่ยงติดชายแดนตะวันตก อย่างข้าวไร่เม็ดป้อมๆ หุงกินนุ่ม เหนียว อร่อยมากๆ, พริกกะเหรี่ยงที่ปลูกแซมนาข้าว กลิ่นหอม รสเผ็ดรุนแรง, “ฮูโท่วกว้า” คือเผือกหัวยาว ไม่คัน เนื้อไม่ซุย กินสดๆ ได้เลย หรือวิธีถนอมอาหารของคนลาวพื้นถิ่นบ้านไร่ อย่าง “ปลาร้าหมู” ที่ใช้หมูสันคอและสามชั้นหมักเกลือและข้าวคั่วแบบหมักปลาร้า แหนมบรรจุในท่อนอ้อ (ดูเหมือนข้าวหลามกระบอกน้อยๆ) ตลอดจนวิธีทำกับข้าวที่หลายอย่างพ้องกับคนแถบอีสานเหนือที่ผมเคยเห็น เช่น “อั่วดอกแค” ที่ยัดไส้หมูสับปรุงรสในดอกแคป่า (แคหางค่าง) ดอกใหญ่ นึ่งจนสุก กินกับแจ่วบักเขียเคีย (น้ำพริกมะเขือเทศลูกเล็ก) นอกจากนี้แล้วยังมีสินค้าพื้นถิ่นอย่างผ้าทอ ผ้ามัดย้อม และอื่นๆอีกมากมายใครผ่านมาเที่ยวแถบบ้านไร่ในวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ควรแวะเที่ยวตลาดนี้นะครับ คนที่ชอบเดินตลาด ดูวัตถุดิบอาหารแปลกๆ ใหม่ๆ คุณภาพดีๆ ต้องชอบตลาดซาวไฮ่มากแน่ๆ ครับ

หมู่บ้านสะนำ มีครัวเรือนทั้งสิ้น 282 ครัวเรือน เป็นกลุ่มชาติพรรณลาวครั่ง ที่บรรพบุรุษอพยพ มาจากเมืองหลวงพระบาง เมื่อประมาณ 200 กว่าปี โดยได้นำเอาประเพณีศิลปและวัมนธรรม ดั้งเดิมมาด้วยและได้มาการสืบทอดมาจนถึงทุกวันนี้ จนกลายเป็นอัตลักษณ์ของชุมชน

สำหรับประเพณีศิลปวัฒนธรรม ที่สำคัญของหมู่บ้านสะนำ ประการแรก ได้แก่ ประเพณีปิดบ้าน เป็นประเพณีที่อนุรักษ์ไว้อย่างเหนียวแน่นและสืบทอดมานาน เป็นศรัทธาร่วมของชุมชน จัดในช่วงเดือน พ.ค.ของทุกปี โดยในวันนั้นชาวบ้าน 600-700 คน จะพร้อมใจกันปิดบ้านของตัวเอง พาครอบครัวนำเอา เหล้าและไก่ ไปประกอบพิธีเลี้ยงที่ “ศาลเจ้าบ้าน” ที่กลางหมู่บ้าน เพื่อสักการะ กราบไหว้ ขอพรผีบรรพบุรุษรวมทั้งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อเป็นศิริมงคลชีวิตและบนบานสาญกล่าว ให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล

ตลอดจนประเพณีแห่ค้างดอกไม้ ซึ่งจะจัดกันในช่วงระหว่างวันที่ 13-17 เมษายน ของทุกปี ชาวบ้านจะมารวมกันที่วัดในหมู่บ้าน จากนั้นจะแห่ค้างดอกไม้ไปรอบๆหมู่บ้าน เพื่อให้ทุกคนรวมทั้งคนเฒ่าคนแก่ที่มาวัดไม่ได้ๆ จะนำน้ำมารดมาลาดที่ค้างดอกไม้ เพื่อเป็นศิริมมงคลในช่วงเทศกาลสงกรานต์

นอกจากนี้ยังมีศิลปการทอผ้า เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านที่สืบทอดมานานเช่นกัน ที่มีชื่อเสียงก็คือ ผ้าซิ่นตีนแดง โดยใช้กี่พื้นบ้าน ใช้สีธรรมชาติในการย้อม นอกจากจะทอสวมใส่ในชีวิตประจำวันแล้ว ยังทอเพื่อจำหน่ายเสริมสร้างรายได้อีกด้วย ถือเป็นผ้าทอที่มีสวยสดงดงาม คงไว้ซื้งภูมิปัญญา มีคุณค่าทางจิตใจ ผ้าแต่ละผืนแต่ละลวดลายจะมีประวัติความเป็นมาเล่าเรื่องได้มีที่มาที่ไป ที่สำคัญยังมีต้นไม้ยักษ์ อายุ 300 กว่าปี เรียกว่าต้นผึ้งหรือต้นเชียง เป็นต้นไม่เก่าแก่ประจำหมู่บ้าน มีขนาดลำต้นสูง ระบบรากแผ่กว้างและใหญ่เพื่อใช้ค้ำยัน เป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศวิทยา ให้นักเรียน ผู้สนใจมากศึกษา สัมผัส และในอ.บ้านไร่

Soulmate Cafe ร้านคาเฟ่ที่มีสวนเล็กๆอยู่ร่มรื่นแอบคิดว่าจริงๆแล้วเป็นคาเฟ่สำหรับคนที่จะมาซื้อต้นไม้ดอกไม้จากที่นี้ แต่มันก็เก๋ไก๋ดีนะ เรียกได้ว่าก็เข้ากับบรรยากาศเลยทีเดียว ตั้งอยู่ที่ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี สำหรับใครที่ชอบบรรยากาศจิบกาแฟชิลๆ ผมแนะนำร้านโซลเมทเลยนะครับ นั่งจิบกาแฟไป ชมสวนดอกไม้ไป โคตรดีอะ นอกจากกาแฟ ชา ขนม เค้ก ที่ร้านยังมีอาหารจานเดียว บริการด้วยนะครับ มาที่เดียวครบ ทั้งของคาว ของหวาน

ไร่สีฟ้า ณ บ้านอีทราย ต.แก่นมะกรูด อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี ได้น้อมนำศาสตร์พระราชา เกษตรทฤษฎีใหม่มายึดถือปฏิบัติในการทำเกษตรแบบผสมอย่างพอเพียงด้วยเช่นกัน
พี่ปี้ หรือคุณสีฟ้า กรึงไกร เจ้าของไร่สีฟ้า เป็นชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ ลงแปลงผักสวนผสมดูการทำไร่เกษตรแบบผสมตามเกษตรทฤษฎีใหม่ ในช่วงหน้าหนาวนี้สามารถเดินเก็บสตอเบอรี่กินสดๆกันได้เลย แต่ถ้าไม่ใช่ช่วงหน้าหนาวที่ไร่ก็ยังมีกิจกรรมอื่นๆให้นักท่องเที่ยวได้ลองทำอีกด้วย พร้อมมีอาหารแบบกระเหรี่ยงได้ลองทานรับรองว่าอร่อยถูกปากแน่นอน สนใจอยากที่จะเข้ามาชมงานก็สามารถติดต่อได้ที่ 0812954866